Centrum Kultury Polskiej „Besiada” — jest głównym organizatorom wszystkich imprez kulturalnych Towarzystwa „Odrodzenie” i reprezentatorem kultury polskiej w naszym regionie.
Centrum składa się z kilku jednostek organizacyjnych. Przede wszystkim to grupa cyrkowa i dziecięcy zespół taneczny „Wodospad”, znany w Berdiańsku, na Ukrainie i w Polsce. Zespół jest zapraszany do Kijowa, Charkowa, Lwowa, Rzeszowa.
Osobliwością „Wodospadu” jest to, że oprócz tańców folklorystycznych, przeważnie południowych regionów Polski, w repertuarze znajduje się wiele współczesnych kompozycji choreograficznych. To znaczy, kierownik zespołu Lilia Kuzniecowa poprzez artystyczną wizję próbuje przełożyć na język tańca to czy inne wydarzenie historyczne lub utwory literackie. Na szczególną uwagę zasługuje kompozycja według opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza Gody Jesienne, w której zostały poąłczone elementy folkloru polskiego i ukraińskiego, odzwierciedlająca specyfikę kulturową Kresów południowo — wschodnich. Ważne miejsce zajmuje epizod Nocy Świętojańskiej — symbioza rytuałów pogańskich i wątków antycznych (motywy dionizyjskie), tym samym taniec bezpośrednio nawiązuje do Iwaszkiewiczowskiej wizji Ukrainy jako ziemi wielokulturowej.
Dziecięcy Zespół Taneczny „WODOSPAD” pod czas występu
Duży problem to właśnie tańce ściśle folklorystyczne. Polonia Berdiańska to wspólnota mieszana, składająca się z Polaków z różnych regionów i w dodatku bardzo asymilowanych. Choreograf musi wybierać charakterystyczne elementy polskiego tańca i na tej podstawie tworzyć kompozycję. Niestety nam jeszcze się nie udało wysłać zespół na warsztaty do Kraju, ale mamy nadzieję, że z czasem dojdzie i do tego. Jak również spodziewamy się, że będziemy mogli mieć prawdzie polskie stroje ludowe.
Co rok Caritas Diecezji Rzeszowskiej (dyrektor ks. St. Słowik) zaprasza członków zespołu na pobyt wakacyjny do Polski. Ośrodek wypoczynkowo — rehabilitacyjny w Myczkowcach gościnnie przyjmuje dzieciaków z Chmielnika, Dudna, Berdiańska, Krzemieńca i Kijowa. Napięty program pobytu składa się z różnorodnych zajęć, konkursów, treningów i oczywiście zwiedzania Bieszczadów. Warto wspomnieć, że religijny profil kolonii, polegający na propagowaniu wartości chrześcijańskich, przyczynił się do stworzenia prawdziwej wspólnoty Chrystusa. Ciepła i miła atmosfera w ośrodku, liczne wycieczki wywarły niesamowite wrażenie na młode pokolenie Polaków ze Wschodu.
Podkreślmy, że wypoczynek naszego zespołu zawsze jest poąłczony z pracą artystyczną. Pod czas wycieczki do stolicy województwa podkarpackiego wielu rzeszowian miało możliwość zobaczyć występy naszego zespołu oraz wziąć bezpośredni udział w zabawie organizowanej przez Caritas.
Swoistą apoteozą przebywania uczestników kolonii w Rzeszowie było spotkanie z ks. Biskupem Edwardem, który, zwracając się do obecnych na Rynku, podkreślił, że podobne kontakty ze Wschodem są gwarancją dobrych stosunków między Ukrainą a Polską, są także świadectwem prawdziwej integracji europejskiej. Cieszymy się, że swą twórczością możemy przyczynić się do tak ważnego procesu.
Występ Zespołu w Rzeszowie. Spotkanie z ks. Biskupem
Od lat działa grupa wokalistów — uczestników różnych konkursów i festiwali. Oprócz pieśni patriotycznych i ludowych w repertuarze wykonawców są również piosenki współczesnych polskich piosenkarzy: Anny German, Ryszarda Rynkowskiego, Anny Jantar i innych artystów. Lecz „przebojem” nr 1 już od lat jest popularne w całym świecie „Hej sokoły”!!!
Możemy się pochwalić, że nasza Natalia Trofimienko jest laureatką Konkursu Piosenki Estradowej w Kijowie. Piosenka Maryli Rodowicz Jarmarki w wykonaniu Natalii sprawiła duże wrażenie na widzach i jury.
Dumą Centrum jest Pani Ziatkina — ¯ełnierowicz, nauczycielka wychowania estetycznego i kierownik kółka sztuki stosowanej. Dzieła tej artystki i jej uczniów są ozdobą Domów Polonii w Warszawie, Rzeszowie, Poznaniu i wielu innych instytucji polonijnych.
Nie mogę nie napisać parę słów o grupie teatralnej „Kurtyna”. Młodzi ludzie, członkowie Związku Młodzieży Polskiej zdecydowały się założyć grupę krótkich form scenicznych. I pomimo okolicznościowych udziałów w koncertach i akademiach popularyzować specyficzne polskie dowcipy — coś w rodzaju kabaretu. Bardzo pomocny jest w tym Internet — zawsze da się ściągnąć parę interesujących kawałów nieznanych jeszcze w naszej miejscowości. Sami się bawią i cieszą ludzi swymi występami.
Jednak mówi się, lepiej raz zobaczyć niż sto razy usłyszeć!!! Więc zapraszamy do Berdiańska lub czekamy na zaproszenie z strony Państwa!!!
Dyrektor Centrum Kultury Polskiej
„Biesiada” w Berdiańsku
Natalia Warecka.
Materiały z książki A. Bonusiaka, L. A. Suchomłunowa „Wspólnota polska Berdiańska. Wyzwania współczesności” Ludmiła Samborska, grupa „KURTYNA”
W ramach działalności kulturalnej udało się doprowadzić do podpisania umowy w sprawie funkcjonowania przy Polskim Centrum Kulturalnym „Biesiada” zespołu tanecznego „Wodospad” (kierownik Lilia Kuzniecowa). Zgodnie z jego zapisami zespół miał funkcjonować jako przedstawiciel PKOT „Odrodzenie”. Jego repertuar i kierunki działalności miały być ustalane przez kierownika „Biesiady” i zespołu. Przewidywano, że nie będzie on funkcjonował wyłącznie w oparciu o „siły” polskie w mieście. Umowa podpisana 1 stycznia 2002 roku, przewidywała możliwość działalności w zespole osób, które nie posiadają polskiego pochodzenia. Obie strony porozumienia w następujący sposób określały swoje zobowiązania:
- Towarzystwo obiecywało „sprzyjać podwyższaniu zawodowego poziomu reprezentowanego przez kolektyw „Wodospadu”; sprzyjać materialno – technicznemu, metodycznemu i kadrowemu zabezpieczeniu potrzeb zespołu; w ramach istniejących możliwości i zgodnie z odgórnie przyjętymi zasadami i regułami wszystkich członków zespołu „Wodospad” i Kierownika”. Ponadto „Odrodzenie” zobowiązywało się w miarę możliwości organizować letni wypoczynek w Polsce, zabezpieczyć możliwość uczestniczenia zespołu w międzynarodowych festiwalach, dniach kultury i innych kulturalnych wydarzeniach w Polsce i na Świecie. Wreszcie zabiegać miało o wysyłanie na różne staże artystyczne członków.
- Kierownik zobowiązywał się do prowadzenia zajęć z zakresu choreografii z członkami całego kolektywu, dbać o stałe odnawianie i modernizowanie repertuaru „Wodospadu”, połączone z troską o wysoki poziom wykonawców i oczywiście przestrzegać zapisów statutu PKOT.
Urząd Kultury miasta Berdiańska od wielu lat organizuje Festiwal Kultur Narodowych, trzeci z nich odbył się 7 kwietnia 2002. Wzięli w niej udział przedstawiciele dziewięciu narodowych organizacji funkcjonujących w mieście. Na każdym z Festiwali poszczególne mniejszości starały się czymś zainteresować publiczność. Każda z narodowości przyjęła inne podejście do opracowania programów artystycznych. Przykładowo Bułgarzy oparli się na swojej „obrzędowości”, Niemcy starali się nawiązywać do obecnych tendencji w kulturalnych świata, a Polacy poszli na wielostronność i urozmaicenie przygotowując wiązankę tańców folklorystycznych i kompozycję wokalno – choreograficzną „Czerwone Jabłuszko”. Ponadto zaprezentowane zostały wiersze i piosenki.
Polonusi znad Morza Azowskiego uczestniczyli również w centralnych imprezach ogólno ukraińskich. Tak było przykładowo w roku 2001 kiedy to w Primorsku przez cztery dni trwał ogólnokrajowy festiwal mniejszości narodowych „Jesteśmy ukraińscy”. Berdiańczyków reprezentowała tu kilkuosobowa grupa delegatów, którzy aktywnie uczestniczyli między innymi w „okrągłym stole” odbywającym się pod nazwą „Etnopolityka na Ukrainie i mniejszości narodowe” .
Dzieci Centrum na letnim wypoczynku w Bieszczadach
Berdiańczycy włączają się również w działania przygotowywane przez przedstawicieli innych grup polskich. W czerwcu 2001 roku w Dniepropietrowsku odbył się Pierwszy Festiwal Kultury Polskiej na Ukrainie Południowo-Wschodniej. Liczne zespoły z Doniecka, Zaporoża, Odessy, Dniepropietrowska i Dnieprodzierżyńska reprezentowały kulturę przodków. Centrum Kultury Polskiej „Biesiada” przygotowało trzydziestominutowy program kulturalny. Między innymi pozytywne emocje wywołała polka podlaska i kompozycja wg utworu
H. Sienkiewicza „Ogniem i mieczem” w wykonaniu zespołu tanecznego „Wodospad”, wiersz Kazimierza Wierzyńskiego „Msza żałobna w katedrze nowojorskiej” (zespół teatralny „Kurtyna”) i nostalgiczne piosenki Anny German (wykonawczyni Helena Zinczuk) . Od tamtego czasu prawie każdego roku grypy artystyczne „Odrodzenia” uczestniczą stale w kolejnych edycjach tej imprezy. Zawsze starając się przedstawiać nowy program. Przykładowo w grudniu 2007 roku na kolejnym Festiwalu Kultury Polskiej publiczność Dniepropietrowska podziwiała nowe tańce Berdiańczyków i śpiewy Ireny Szarej. Rzecz jasna Berdiańczycy odwiedzają nie tylko Dniepropietrowsk, Zespół „Wodospad” jest mile widziany na licznych festiwalach polonijnych w regionie: Doniecku, Charkowie, Mariupolu, Zaporożu.
© A. Bonusiak, L. A. Suchomłunow Wspólnota polska Berdiańska. Wyzwania współczesności: Monografia, Donieck: „Jugo-Wostok, LTD” 2008, 253 s.