Prawda jest tylko jedna!

Pod koniec maja w kościele rzymskokatolickim w Berdiańsku odbyły się uroczystości upamiętniające ofiary represji stalinowskie. Wspólna modlitwa za niewinne ofiary połączyła duchownych różnych wyznań. Muzyka organowa i śpiewy chóralne towarzyszyły występom działaczy społecznych, wspominającym fakty zbrodni komunistycznych. W uroczystościach wzięli udział prezesi organizacji narodowościowych miasta, reprezentujący społeczności grecką, bułgarską, niemiecką. Przemawiając do uczestników prezes Polskiego Towarzystwa „Odrodzenie” Lech Suchomłynow zwrócił uwagę na to, że obecnie podstawą wychowania młodego pokolenia i kształtowania świadomości państwowej wszystkich obywateli Ukrainy powinna być prawdziwe fakty historyczna, a nie zakłamane mity.

Lech Suchomłynow przypomniał o Piatichatkach pod Charkowem, które, jak dziś wiemy, są jednym z trzech miejsc, obok Katynia pod Smoleńskiem i Miednoje koło Tweru, gdzie NKWD w zbiorowych mogiłach pochowało polskich jeńców wojennych zamordowanych wiosną 1940 r. na rozkaz Stalina i innych radzieckich przywódców. Tu na cmentarzu wojskowym zbudowanym w latach 90. leży 3739 ofiar zbrodni katyńskiej. Ale w Rosji do dziś są historycy dowodzący, że zbrodnia nie była dziełem NKWD, lecz Niemców, którzy zabili Polaków w 1941 r. Część rosyjskiej opinii publicznej podziela ten pogląd.

Ukraińska filia organizacji „Memoriał" zwraca uwagę, że miejscowy oddział NKWD miał doświadczenie w tego typu operacjach, bo w czasie masowych represji w latach 1937-39 w Charkowie zabito ponad 13 tysięcy obywateli ZSRR. Egzekucje odbywały się w nocy, przy dźwięku włączonych silników samochodów i wentylatorów. NKWD nie chciała, aby zbrodnia wyszła na jaw.

Cmentarz jest położony w lesie, 20 kilometrów od centrum Charkowa. Przy wejściu stoją dwa słupy z godłami Polski i Ukrainy. Pierwsze ekshumacje odbyły się w lipcu 1991 roku, tuż przed ogłoszeniem przez Ukrainę niepodległości. Cmentarz został otwarty 17 czerwca 2000 roku. Jest jednym z trzech cmentarzy katyńskich, na których spoczywają polscy jeńcy zamordowani w 1940 roku na mocy decyzji najwyższych władz Związku Radzieckiego. Są pochowani na cmentarzach w Katyniu i Miednoje w Rosji oraz w Charkowie na Ukrainie. 

W Piatichatkach spoczywają szczątki blisko 3, 8 tys. polskich oficerów z obozu ze Starobielska, w tym 8. generałów. Ponadto leżą tam ciała około 500 cywilnych Polaków wywiezionych po 1939 roku z polskich obszarów okupowanych przez ZSRR, a także około 2,8 tys. mieszkańców Charkowa i okolic, ofiar stalinowskiego terroru z lat 1937-1938. Wśród ofiar pochowanych w Charkowie są Ukraińcy, Rosjanie i Żydzi. Dlatego uroczystość otwarcia cmentarza w 2000 roku miała charakter ekumeniczny.

Swoistym akordem występu stały się słowa Kazimierza Wierzyńskiego: „ Daj nam to, Boże, zrozumieć і w uniesieniu ogarnąć, na co już nie ma rozumu…».